Historia

Początki życia sportowego w rejonie noworudzkim sięgają pierwszych dni wolności. Wówczas to do wyzwolonych miast i okolic Nowej Rudy ciągnęli osadnicy. Jedni wracali z niewoli, inni z robót przymusowych. Przyjeżdżali pozbawieni dachu nad głową mieszkańcy wielu miast z centralnej Polski. Potem rejon ten zasilili repatrianci z byłych wschodnich terenów Polski i reemigranci z Francji, Belgii i Westfalii. W tym ogromnym konglomeracie zbiorowości nie brakowało też sportowców i działaczy sportowych. Oni to, pionierzy, a zarazem entuzjaści sportu, ludzie w różnym wieku i o różnych zawodach, ludzie twardzi i nieustępliwi, położyli podwaliny pod sport wyczynowy na tych ziemiach. Trudne to były lata. Nie było odpowiednio urządzonych obiektów, brakowało sprzętu, nie można było liczyć na dotacje. Środki finansowe czerpano ze składek członkowskich, z dochodów z zabaw i wieczorków tanecznych, a także z nieznacznej wówczas pomocy zakładów pracy. A jednak pierwsze powojenne lata zaznaczyły się z historii sportu burzliwym rozwojem wielu klubów i sekcji. Działacze sportowi pracowali społecznie, zawodnicy garnęli się do uprawnienia sportu z zamiłowania. Nie było gwiazdorstwa, stałych zwolnień z pracy przetargów o wyższe diety, czy apanaże. Na treningi szło się po pracy, na mecze wyjeżdżało dość często – za własne pieniądze i z własnym sprzętem. Wspominają te odległe czasy ze wzruszeniem byli zawodnicy i działacze. „Chociaż było ciężko, to jednak mieliśmy więcej sekcji i odnosiliśmy znaczne sukcesy”… - mówią często pionierzy sportu górniczego. 1

• Historia sportu noworudzkiego... Rok 1946
  

  Historia sportu noworudzkiego splata się z historią lokalnego górnictwa. Decyzje powojennej administracji polskiej dotyczące górnictwa wpływały na losy noworudzkich sportowców. Rola organizatora życia sportowego na ziemi noworudzkiej przypadła „Piastowi”. Wprawdzie po wyzwoleniu powstały w Nowej Rudzie również inne kluby, ale nie wytrzymały próby czasu. Utrzymały się jedynie „Piast” Nowa Ruda i „Górnik” Słupiec. Powołano je do życia w połowie 1946 roku. W okresie początkowym kluby te nazywały się inaczej: „Piast” występował jako Klub Sportowy kopalni „Nowa Ruda”, zmienił nazwę na KS „Węglowiec”, a w 1949 roku na KS „Górnik” Nowa Ruda. W 1955 roku nastąpiła fuzja dwóch działających na terenie Nowej Rudy klubów sportowych, tj. „Górnika” Nowa Ruda i „Włókniarza” Nowa Ruda. Połączony klub przyjął nazwę Związkowy Klub Sportowy „Piast” Nowa Ruda. 2 Pod tą nazwą klub uzyskał w 1957 roku osobowość prawną. Klub Sportowy kopalni „Jan” w Słupcu, po rozłączeniu kopalni, zmienił nazwę na Zakładowy Klub Sportowy „Górnik” Słupiec i pod tą nazwą także uzyskał w 1958 roku osobowość prawną. Ostatnia zmiana o charakterze organizacyjnym nastąpiła w 1972 roku. Po decyzji Ministra Górnictwa i Energetyki o połączeniu kopalń „Nowa Ruda” i „Słupiec” w jedną kopalnię – KWK „Nowa Ruda” – doszło do połączenia działającego przy tych kopalniach klubów. Powstał wówczas jeden zintegrowany klub, który przyjął nazwę: Górniczy Klub Sportowy „Piast” Nowa Ruda. 3

• Różne koleje losu... Rok 1953
  

  Różne koleje losu przechodziły noworudzkie kluby. Były lata wzlotów i sukcesów, były też lata regresu, stagnacji oraz niepowodzeń. Początki działalności były trudne, a sportowa baza techniczna bardzo skromna. Jedyne na terenie miasta boisko należące wówczas do Urzędu Miasta było niewymiarowe, miało dość znaczne nachylenie. Leżały na nim wraki samochodowe i złom wszelakiego rodzaju. W tych warunkach pionierską działalność rozpoczęto od przygotowania bazy. Garstka ówczesnych działaczy sportowych przez wiele tygodni pracowała nad usunięciem żelastwa i uporządkowaniem płyty boiska, doprowadzając ją do stanu umożliwiającego prowadzenie rozgrywek piłkarskich. Dopiero w latach późniejszych stopniowo doprowadzono ten obiekt do dzisiejszego stanu. Ogrom prac przy niwelacji, darniowaniu płyty boiska, przesunięciu linii wysokiego napięcia, ogrodzeniu oraz budowie widowni wykonano czynami społecznymi działaczy, sportowców i kibiców sportowych. Boisko w Słupcu przypominało raczej łąkę o dużym nachyleniu.

  W 1953 roku pierwsza drużyna „Piasta” zdobyła mistrzostwo klasy „B” i awans do klasy „A”. Wyczyn ten piłkarze skopiowali w roku następnym, zdobywając mistrzostwo klasy „A” i awans do ówczesnej ligi międzywojewódzkiej wrocławsko – opolskiej. Po dwóch latach rozgrywek w tej lidze nastąpiła reorganizacja rozgrywek piłkarskich w Polsce, w wyniku której powołano ligę okręgową okręgu wrocławskiego. Wreszcie nadszedł sezon 1956/57, który zapisał się złotymi zgłoskami w kronice „Piasta”. W sezonie tym „Piast” zdobył mistrzostwo Dolnego Śląska i zakwalifikował się do rozgrywek eliminacyjnych o wejście do II ligi. Dzień 28 października 1957 roku przeszedł do historii klubu i Nowej Rudy, jako dzień triumfu piłkarzy „Piasta”. W dniu tym, po ostatnim zwycięskim spotkaniu eliminacyjnym z Warmią Olsztyn, piłkarze „Piasta” po raz pierwszy awansowali do II ligi. Awans ten wywalczyli piłkarze: Czesław Gabriel, Zygmunt Bąk, Karol Żaczek, Stanisław Walczyk, Bartłomiej Książek, Józef Książek, Ireneusz Cecot, Lucjan Gojny, Alfred Grobelny, Stanisław Szymura, Edward Kaleta i Henryk Kajdański. Trenerem drużyny był Emil Czyżowski, kierownikiem drużyny – Józef Plajstyk, a prezesem klubu – Stanisław Polak. Mimo dużych wysiłków działaczy, szkoleniowców i samych piłkarzy „Piasta” okazało się, ze poziom II ligi przerasta możliwości ambitnej, jednak mającej luki kadrowe drużyny z Nowej Rudy. Piast kończy pierwszy sezon w II lidze na bezpiecznym 9 miejscu z 17 punktami i stosunkiem bramek 41:55, ale drugi sezon kończy na przedostatnim miejscu z 11 punktami i stosunkiem bramek 20:55. Opuścił więc grono drugoligowców i spadł do III ligi. 4 Występy piłkarzy w drugiej lidze z całą pewnością były bardzo ważne dla mieszkańców miasta. Przed wszystkim nobilitowały miasto. Piast znalazł się towarzystwie organizacji sportowych pochodzących z miast znacznie większych od Nowej Rudy. Według naocznych świadków mecze drugoligowe gromadziły tłumy sympatyków futbolu na trybunach. Kameralny stadion przy ulicy Sportowej, mogący pomieścić maksymalnie cztery tysiące widzów, regularnie był wypełniony. Drugoligowy mecz był w mieście prawdziwym świętem a drugoligowi piłkarze Piasta uchodzili za lokalne gwiazdy. Szczególnie ważne były spotkania derbowe ze Śląskiem Wrocław i Górnikiem Wałbrzych. Wiele powodów do satysfakcji mieli noworudzianie w 1958 roku, kiedy Piast pozostał w drugiej lidze m.in. kosztem lokalnego rywala, wałbrzyskiego Górnika.

• Po degradacji z 1959 roku... 1959 - 1978
  

  Po degradacji z 1959 roku nastąpił w „Piaście” wieloletni okres stagnacji przeplatany wzlotami i upadkami. W rozgrywkach na szczeblu ligi okręgowej, II ligi bądź w rozgrywkach pucharowych. W tym długim okresie piłkarstwo „Piasta” osiąga wiele sukcesów zasługujących na przypomnienie. W 1964 roku drużyna juniorów zdobywa mistrzostwo Dolnego Śląska i jako reprezentant tego regionu kwalifikuje się do rozgrywek o mistrzostwo Polski juniorów. W eliminacjach strefowych, których organizację PZPN powierzył „Piastowi”, drużyna juniorów wprawdzie odpadła, ale po zaciętych walkach z juniorami takich renomowanych klubów, jak „Wisła” Kraków, „Zagłębie” Sosnowiec i „Unia” Racibórz. Wielu debiutujących w tych eliminacjach juniorów stanowiło później trzon kadry piłkarskiej „Piasta”. W 1978 roku, po dziewięciu latach zmagań w lidze okręgowej, drużyna piłkarska sięgnęła po zaszczytny tytuł mistrza okręgu wrocławskiego i awans do III ligi w grupie województw: katowickiego, opolskiego, zielonogórskiego i wrocławskiego. Niestety, tylko przez 3 lata piłkarze „Piasta” utrzymali się w III lidze. W roku 1971, po nieudanym sezonie, spadli do ligi okręgowej.

  W 25 – letnim okresie samodzielnego funkcjonowania klubów szkolenie piłkarzy prowadzili kolejno: w „Piaście” Emil Czyżowski, Zdzisław Ignaczak, Roman Mrugała, Mirosław Mucha, Edward Żugaj, Stanisław Zagrodnik i Stanisław Suchoń i Władysław Giergiel. Po połączeniu klubów piłkarzy „Piasta” trenowali: Władysław Giegiel, Leszek Zalewski, Stanisław Panke, Bronisław Przygrodzki, Werner Krawczyk, Stanisław Szymura, Leszek Szafraniec, Edward Żugaj, Tadeusz Nowak i Erwin Wojtyłko. 5

  Dla pełniejszego zobrazowania losów noworudzkiego piłkarstwa istotne są rezultaty piłkarzy „Górnika” Słupiec. Słupiec to obecnie część miasta Nowa Ruda. Historia tego nie istniejącego już klubu rozpoczęła się 12 marca 1946 roku. To wtedy odbyło się zebranie organizacyjne, na którym postanowiono powołać do życia Klub Sportowy przy szybie Jan w Szlagowie (Szlagowo to ówczesna nazwa Słupca , z niemieckiego Schlegel). 6

• W czerwcu 1958 roku... 1958 - 1973
  

  W czerwcu 1958 roku podjęto decyzje o zmianie nazwy drużyny. Powstał tym samym Zakładowy Klub Sportowy „Górnik” Słupiec. 7 Do roku 1961 występowali oni w rozgrywkach klasy „B”. Długo oczekiwany awans do klasy „A” uzyskali w 1961 roku. W roku 1965 po wzmocnieniu drużyny piłkarze Słupca – pod wodzą pozyskanego wówczas szkoleniowca, byłego reprezentanta Polski, Teodora Peterka, uzyskują awans do ligi okręgowej, a w cztery lata później, tj. w 1969 roku kolejny awans do III ligi.

  Po dwóch sezonach twardej rywalizacji piłkarzy Słupca spotkała degradacja do ligi okręgowej. W roku 1972, po fuzji „Piasta” z „Górnikiem”, wyselekcjonowany zespól piłkarski „Piasta” występujący w lidze okręgowej, zdobył w sezonie 1972/1973 mistrzostwo Dolnego Śląska, ale na skutek reorganizacji piłkarstwa w skali kraju – awansu nie uzyskał.

• W sezonie 1975/1976... 1975 - 1985
  

  W sezonie 1975/1976 piłkarze „Piasta” ponownie zdobyli mistrzostwo ligi okręgowej i uzyskali prawo udziału w rozgrywkach eliminacyjnych o wejście do II Ligii. Niestety, zespoły, z którymi walczono w jednej grupie, tj. „Unia” Tarnów, „Resovia” Rzeszów i „Stal” Brzeg, okazały się lepsze. Na pocieszenie pozostał piłkarzom udział w rozgrywkach w lidze międzywojewódzkiej, z której po jednym roku pobytu nastąpiła degradacja do ligi okręgowej.

  W tym czasie godna odnotowania jest postawa piłkarzy w rozgrywkach o Puchar Polski, w których doszli do ćwierćfinału, ulegając w nim stosunkiem 0:1 klubowi „Arka” Gdynia, późniejszemu zdobywcy Pucharu Polski.

  Po kilku sezonach pobytu piłkarzy „Piasta” w lidze okręgowej kierownictwo klubu angażuje na trenera I zespołu Tadeusza Nowaka, wychowanka „Górnika” Słupiec. Zaczął się więc żmudny okres budowy zespołu, zapewniającego w perspektywie awans do wyższej klasy.

  W czerwcu 1984 roku po siedmiu latach piłkarze awansują do III ligi. Sezon 1984/1985 drużyna kończy na 8 pozycji, walcząc prawie do końca o utrzymanie się w II lidze. Wcześniej, tj. w listopadzie 1984 roku, zespół „Piasta” doszedł do 1/8 finału Pucharu Polski, przegrywając w dniu 21 listopada z „Widzewem” Łódź 0:3. W edycji tej „Piast” pokonał takie zespoły , jak „Odra” Opole, „Polonia” Bytom, „Górnik” Wałbrzych.

• W sezonie 1985/1986... 1985 - 1987
  

  W sezonie 1985/1986 walka o mistrzostwo III ligi była bardzo ciekawa i zacięta. Do sezonu tego piłkarze „Piast” przystąpili wzmocnieni pozyskanymi zawodnikami pod wodzą trenera Erwina Wojtyłki. Konsekwentna realizacja zadań postawionych zawodnikom w tym sezonie przez zarząd klubu uwieńczona została sukcesem. Już na trzy kolejki przed zakończeniem rozgrywek drużyna „Piasta” zapewniła sobie mistrzostwo III ligi i uzyskała po raz drugi w historii klubu awans do II ligi. Dużo radości przeżyli sympatycy i kibice „Piasta”. Posypały się również gratulacje i życzenia z całego niemal kraju, zarówno od klubów, jak i od indywidualnych osób wyrażających w ten sposób uznanie i sympatię dla klubu.

  Nie było w kraju gazety, która nie zamieściłaby wzmianki o sukcesie piłkarzy „Piasta”. Jak już wspomnieliśmy, pierwszy awans do II ligi uzyskano w tutejszym klubie przed 29 laty. Jednak awans w 1986 roku miał szczególną wymowę, bowiem zbiegł się z jubileuszem 40 -lecia powstania GKS „Piast”. 8

  Kadra piłkarska beniaminka II ligi starannie przygotowywała się do sezonu 1986/1987. Na turnieju piłkarskim w Głogowie piłkarze „Piasta” zajęli pierwsze miejsce, zwyciężając „Wisłę” Płock 3:2 i „Chrobrego” Głogów 2:1. Był to dobry prognostyk przed inauguracją rozgrywek II ligowych. Potem piłkarze pojechali na zgrupowanie do Czerwieńska z nowo pozyskanymi zawodnikami: Kretkiem z „Włókniarza” Pabianice, Marchewką ze „Ślęzy” Wrocław, Tabą z „Lechii” Zielona Góra i Rogalskim z „Zagłębia” Lubin.

• W sezonie 1985/1986... 1985 - 1987
  

  W sezonie 1985/1986 walka o mistrzostwo III ligi była bardzo ciekawa i zacięta. Do sezonu tego piłkarze „Piast” przystąpili wzmocnieni pozyskanymi zawodnikami pod wodzą trenera Erwina Wojtyłki. Konsekwentna realizacja zadań postawionych zawodnikom w tym sezonie przez zarząd klubu uwieńczona została sukcesem. Już na trzy kolejki przed zakończeniem rozgrywek drużyna „Piasta” zapewniła sobie mistrzostwo III ligi i uzyskała po raz drugi w historii klubu awans do II ligi. Dużo radości przeżyli sympatycy i kibice „Piasta”. Posypały się również gratulacje i życzenia z całego niemal kraju, zarówno od klubów, jak i od indywidualnych osób wyrażających w ten sposób uznanie i sympatię dla klubu.

  Nie było w kraju gazety, która nie zamieściłaby wzmianki o sukcesie piłkarzy „Piasta”. Jak już wspomnieliśmy, pierwszy awans do II ligi uzyskano w tutejszym klubie przed 29 laty. Jednak awans w 1986 roku miał szczególną wymowę, bowiem zbiegł się z jubileuszem 40 -lecia powstania GKS „Piast”. 8

  Kadra piłkarska beniaminka II ligi starannie przygotowywała się do sezonu 1986/1987. Na turnieju piłkarskim w Głogowie piłkarze „Piasta” zajęli pierwsze miejsce, zwyciężając „Wisłę” Płock 3:2 i „Chrobrego” Głogów 2:1. Był to dobry prognostyk przed inauguracją rozgrywek II ligowych. Potem piłkarze pojechali na zgrupowanie do Czerwieńska z nowo pozyskanymi zawodnikami: Kretkiem z „Włókniarza” Pabianice, Marchewką ze „Ślęzy” Wrocław, Tabą z „Lechii” Zielona Góra i Rogalskim z „Zagłębia” Lubin.

• Inauguracja rozgrywek II ligowych... 1988 - 1989
  

  Inauguracja rozgrywek II ligowych przyniosła zwycięstwo z „Gwardią” Warszawa i pierwsze punkty. W całości runda jesienna była udana. Piłkarze zajęli 5 miejsce. Znacznie gorsza była runda wiosenna, w której wystąpiły wahania formy (od 4:0 z „Zawiszą” Bydgoszcz do 0:7 z „Bałtykiem” Gdynia). Na koniec przyszła porażka ze zdegradowaną „Gwardią” Koszalin i to na własnym boisku. Ostatecznie sezon 1986/1987 piłkarze zakończyli na 7 pozycji.

  Start do czwartego sezonu w II lidze, a drugiego po ponownym awansie, był równie pomyślny, jak przed rokiem. Pierwsze wyjazdowe spotkanie z „Odrą” Opole zakończyło się zwycięstwem „Piasta” 2:1. „Piast” wystąpił w tym meczu z trzema nowymi piłkarzami: Daukszą z „Victorii” Wałbrzych, Ulatowskim z „Włókniarza” Kalisz i Sawczukiem z „Lechii” Zielona Góra. W rundzie jesiennej piłkarze „Piasta” wykorzystali drugoligowe doświadczenia, z poprzedniego sezonu, utrzymując się niemal przez cały czas w czołówce. Wprawdzie na mecie rundy jesiennej „Piast” zajął dopiero 4 miejsce, ale strata do prowadzącego „Ruchu Chorzów wynosi 3 pkt., a do „Jastrzębia” zajmującego drugą lokatę, tylko jeden punkt.9Druga runda była znacznie lepsza i „Piast” zajął ostatecznie trzecie miejsce i wywalczył prawo gry w barażach o I ligę. Przeciwnikiem noworudzian w dwumeczu był GKS Jastrzębie Zdrój. U siebie „Piast” zremisował 0:0, by przegrać na wyjeździe 1:0. Ekstraklasa przeszła obok nosa 10.

  W sezonie 1988/89 mimo, że „Piast” zajął w II lidze wysokie siódme miejsce, to jednak ze względu na reorganizację rozgrywek musiał rozgrywać mecze barażowe ze Stalą Stocznia Szczecin. Na własnym boisku Piast zremisował 2:2, a na wyjeździe było 1:1 i z gry w II lidze cieszyli się szczecinianie, którzy nota bene w połowie następnego sezonu wycofali się z rozgrywek. 11

  W ten sposób zakończyły się występy noworudzkich piłkarzy w drugiej lidze.

Autor: DEKA

Przypisy

• 1 Bawecki J. GKS Piast Nowa Ruda, KWK Nowa Ruda, Nowa Ruda 1988, ss. 3 - 4
• 2 Bandurski B.,Bawecki J., Kierzenkowski T., Stalski L., Historia i kronika Kopalni Węgla Kamiennego Nowa Ruda. Zarys dziejów, KWK Nowa Ruda, Nowa Ruda 1989, s. 296
• 3 Bawecki J., s. 4
• 4 Bawecki J., op. cit. ss. 8 - 9
• 5 Bawecki J. op. cit. s. 10
• 6 Piasecki T., 30-lecie OZPN Wałbrzych, OZPN Wałbrzych, Wałbrzych 2006, s. 74
• 7 Piasecki T.,op. cit., s. 74
• 8 Bawecki J. op. cit. ss. 10 - 11
• 9 Bawecki J. op. cit. ss 12 - 13
• 10 Piasecki T., op.cit., s. 67
• 11 Piasecki T., op. cit. s. 67